دفن شبانه زهرا عليها السلام در آخرين روزهاي زندگي به همسرش علي عليه السلام وصيت کرد و گفت: يا علي! مرا شب غسل بده، شب کفن کن و مخفيانه به خاک سپار. راضي نيستم کساني که پهلويم را شکستند و کودکم را سقط نمودند و اموالم را مصادره کردند به تشييع جنازه ام حاضر شوند. قبرم را نيز مخفي کن. علي عليه السلام هم بر طبق وصيت زهرا شبانه دفنش کرد و قبرش را با زمين هموار ساخت. و صورت چهل قبر تازه درست کرد مبادا قبرش شناخته شود. ( 1 ) .

تشييع و تدفين صداي گريه از خانه زهرا عليها السلام بلند شد. اهل مدينه خبردار شدند. صداي ضجه و شيون از شهر بلند شد به سوي خانه حضرت علي حرکت نمودند، علي عليه السلام نشسته بود و حسن و حسين اطرافش گريه مي کردند. ام کلثوم مي گريست و مي فرمود: يا رسول اللَّه! اکنون تو را از دست داديم. مردم بيرون خانه اجتماع نموده و در انتظار خروج جنازه زهرا بودند. ناگاه ابوذر از خانه خارج شد و به مردم گفت: پراکنده شويد چون تشييع جنازه به تأخير افتاد. ( 2 ) . عمر و ابوبکر به علي عليه السلام تسليت گفتند و عرض کردند: يا اباالحسن مبادا قبل از ما بر جنازه فاطمه نماز بخواني. ( 3 ) . ليکن علي بن ابي طالب عليه السلام به اتفاق اسماء، در همان شب فاطمه عليها السلام را غسل داد و کفن کرد. کودکان يتيم فاطمه (س) اطراف جنازه مادر گريه مي کردند. وقتي از غسل و کفن فاطمه (س) فارغ شد صدا زد: اي حسن، ا ي حسين، اي زينب، اي ام کلثوم! بياييد با مادرتان وداع کنيد که ديگر او را نخواهيد ديد. يتيمان زهرا عليها السلام روي جنازه نازنين مادر افتاده مي بوسيدند و مي گريستند. علي عليه السلام يتيمان را از روي جنازه مادر برداشت. ( 4 )  بر جنازه نماز خواندند و آن را حرکت دادند. عباس و فضل و مقداد و سلمان و ابوذر و عمار و حسن و حسين عليهما السلام و عقيل و بريده و حذيفه و ابن مسعود در تشييع جنازه شرکت نمودند. ( 5 ) . جنازه را در تاريکي شب، آنگاه که چشم ها به خواب بود، آهسته آهسته در سکوت مطلق، به جانب قبر حرکت دادند، مبادا منافقين بفهمند و از دفن مانع شوند. جنازه را کنار قبر زمين نهادند، اميرالمؤمنين عليه السلام خودش بدن نازنين همسرش را برداشت و داخل قبر گذاشت و با تعجيل تمام، خاک بر قبر ريختند. ( 6 ) .

 

تصميمي که عملي نشد علي عليه السلام چون فاطمه عليها السلام را دفن کرد شبانه چهل قبر جديد در قبرستان بقيع آماده ساخت و بر روي آنها آب ريخت و قبر فاطمه عليها السلام را از چشم دشمنان پوشيده داشت و طبق وصيت آن بانو، در تجهيز و نماز فا طمه عليها السلام به دستگاه خليفه خبر نکرد و اين عمل آثار و عوارض بسياري عليه حکومت فراهم ساخت، لذا خليفه دوم سوگند ياد کرد نبش قبر نموده و بر پيکر فاطمه عليها السلام نماز بخواند. اميرالمؤمنين از تصميم عمر آگاه شد و به نشانه خشم قباي زرد رنگي را بر تن کرد و ذوالفقار را به دست گرفت و با سرعت، خود را به بقيع رسانيد و فرمود: هر کس سنگي را از روي قبرها بردارد، زمين را با خون او رنگين خواهم کرد. چون عمر در اين ميان عکس العمل نشان داد، حضرت بر او حمله کرد و او را بر زمين کوبيد و فرمود: «يابن السودا»! به جهت اين که مردم مرتد نشوند از حقم چشم پوشي نمودم، اما در مورد قبر فاطمه عليها السلام گذشتي نخواهم داشت و چنانچه دست به قبر زنيد زمين را از خونتان سيراب خواهم کرد، اگر مي خواهي اقدام کن. در حالي که عمر در دست اميرالمؤمنين مي لرزيد، ابوبکر جلو آمده و با التماس گفت: يا ابالحسن! تو را به حق پيامبر خدا عمر را رها کن، ما برخلاف نظر تو حرکت نخواهيم کرد. ( 7 ) .

قبر فاطمه (س) خود فاطمه (س) تصميم گرفته بود که قبرش مخفي بماند و از همين رهگذر بود که علي بن ابي طالب عليه السلام فاطمه (س) را در تاريکي شب به خاک سپرد و قبرش را با زمين هموار ساخت و صورت چهل قبر تازه احداث کرد تا دشمنان کاملاً در اشتباه واقع شوند و موضع حقيقي قبر را تشخيص ندهند. گرچه خود علي بن ابي طالب و فرزندان زهرا عليهم السلام و خواص اصحاب و خويشان آن حضرت موضع دفن را مي دانستند ولي سفارش هاي فاطمه (س) در مورد اختفاء قبر به طوري جدي و مؤکد بود که هيچ يک از آنان حاضر نشد آن را معرفي کند حتي کاري نکردند که از آثار و ق رائن موضع قبر شناخته شود. ائمه اطهار هم يقيناً از موضع آن مطلع بودند ولي اجازه نداشتند که اين سر الهي را آشکار سازند. ولي در عين حال اهل تحقيق از آن صرف نظر نکرده اند و همواره مورد بحث و گفتگو بوده و بوسيله بعضي از امارات و قرائن، بعضي از نقاط را به عنوان محل دفن زهرا عليها السلام معرفي نموده اند. بعضي گفته اند در روضه رسول خدا مدفون است. مجلسي از محمد بن همام نقل کرده که گفت: علي عليه السلام فاطمه (س) را در روضه پيغمبر مدفون ساخت ولي آثار قبر را به کلي از بين برد. باز مجلسي از فضه کنيز زهرا رواي ت کرده که

در روضه رسول خدا صلّي اللَّه عليه و آله بر فاطمه (س) نماز خواندند و همانجا مدفون شد. شيخ طوسي مي فرمايد: ظاهراً فاطمه عليها السلام را در روضه پيغمبر يا خانه خودش دفن کرده باشند. از جمله شواهدي که مي توان براي اين احتمال اقامه کرد حديثي است که از رسول خدا نقل شده که فرمود: بين قبر من و منبرم روضه اي است از روضه هاي بهشت. ( 8 )  شاهد دوم اينکه نوشته اند علي عليه السلام در روضه پيغمبر بر فاطمه (س) نماز خواند سپس پيغمبر را مخاطب ساخت و فرمود: سلام من و دخترت که در جوارت مدفون گشت بر تو باد يا رسولاللَّه! «مجلسي» از «ابن بابويه» نقل کرده که فرمود: نزد من به صحت رسيده که فاطمه عليها السلام را در خانه اش مدفون نمودند. بعد از آن که بني اميه مسجد را توسعه دادند قبر فاطمه (س) در مسجد واقع شد. باز هم «مجلسي» از «محمد بن ابي نصر» نقل کرده که گفت: از حضرت ابوالحسن عليه السلام پرسيدم قبر فاطمه (س) کجاست؟ فرمود: در خانه خودش مدفون شد ولي بعداً که مسجد توسعه يافت جزء مسجد شد. صاحب کشف الغمه مي نويسد: مشهور آنست که فاطمه عليها السلام را در بقيع دفن کردند. سيد مرتضي نيز در عيون المعجزات همين مطلب را اختيار نموده است. ابن جوزي مي نويسد: گفته شده که فاطمه (س) در بقيع مدفون است. بعيد نيست اين مطلب را از آنجا استفاده کرده باشند که علي بن ابي طالب عليه السلام صورت چهل قبر جديد در بقيع احداث نمود. وقتي مخالفين خواستند قبور جديد بقيع را مورد تعرض قرار دهند آن حضرت خشمناک شد و آنان را تهديد به قتل نمود. پس معلوم مي شود يکي از آن قبور قبر زهرا بوده است. ابن جوزي مي نويسد: بعضي گفته اند که زهرا عليها السلام در کنار خانه عقيل مدفون شد و بين قبر آن حضرت تا راه، هفت ذراع فاصله است. عبداللَّه بن جعفر گفت: مورد ترديد نيست که قبر زهرا عليها السلام در کنار خانه عقيل واقع شده است.

چرا قبر فاطمه (س) مخفي ماند؟ اين سؤال را که چرا قبر فاطمه سلام اللَّه عليها مخفي است؟ از چه کسي بايد پرسيد؟ چرا هيچکدام از امام ان معصوم عليهم السلام قبر مادرشان زهرا سلام اللَّه عليها را نشان نداده اند؟ آيا دختر پيامبر اسلام صلّي اللَّه عليه و آله در ميان يهود و نصاري و يا صائبين و مجوس و يا مشرکين فوت کرد که علي عليه السلام و ياران باوفايش به جهت ترس از آنها ، زهرا سلام اللَّه عليها را شبانه به خاک سپردند؟ و آيا آن بانوي بزرگ در ميان آنها مي زيست که وصيت کرد مرا مخفيانه دفن

کرد؟ يا فاطمه سلام اللَّه عليها در اجتماع اسلامي و در ميان ياران پدر عظيم الشأنش غريبانه به هنگام شب دفن شد و قبرش براي هميشه مخفي ماند؟ و آيا ائمه عليهم السلام که فرزندان فاطمه سلام اللَّه عليها و رسول خدا صلّي اللَّه عليه و آله هستند در جامعه کفر و شرک و در ميان مخالفين اسلام مي زيستند که مصلحت ديدند قبر مادر مظلومه آنها همچنان پنهان باشد؟ اين شرم و ننگ و عار براي کدام ملت به ثبت رسيده که جگرگوشه و روح و قلب و پاره تن قطب عالم امکان و سفير الهي حضرت محمد صلّي اللَّه عليه و آله را آزردند، او را از حقش محروم ساختند و موجب شدند تا قبر او مخفي بماند؟ آري، آنان که فاطمه سلام اللَّه عليها را اذيت کردند، او را رنجاندند و باعث شدند قبر مبارکش مخفي بماند، نه گبر بودند، نه يهودي، نه نصراني، نه مجوس و نه صائبه، بلکه افرادي بودند که خود را نزديکترين اشخاص به رسول خدا صلّي اللَّه عليه و آله مي دانستند، دو نفر آنها پدر زن پيامبر صلّي اللَّه عليه و آله بودند که در جايگاه و زين خلافت نشستند. ديگر افراد، مهاجر و انصار بودند که در تمام جنگها، پيامبر صلّي اللَّه عليه و آله را ياري کرده بودند. فاطمه زهرا سلام اللَّه عليها در ميان مسلمانان غريبانه زندگي کرد و با تني ضربت خورده به شهادت رسيد و در شب تاريک دور از چشم مسلمانان دفن شد و قبر مقدسش مخفي ماند و امامان معصوم عليهم السلام که در جامعه اسلام ي مي زيستند و روي مصالحي قبر مادرشان را نشان ندادند و اين ننگ و عار براي ملتي به ثبت رسيد که خود را پيرو پدر بزرگوار آن دخت عظيم الشأن معرفي کردند. قبر زهرا سلام اللَّه عليها مخفي ماند تا پيام مظلوميت او را به نسل آينده اسلام برساند و معرف کساني باشد که خود را مسلمان و يار پيامبر صلّي اللَّه عليه و آله و خليفه او مي خواندند، و معرف آناني باشد که فرياد او را شنيدند اما جوابش را ندادند. زهرا سلام اللَّه عليها وصيت فرمود تا شبانه دفن شود و قبرش مخفي بماند تا بيانگر اين باشد که او از کساني که او را آزردند و حقش را گرفتند و آناني که در آينده، مؤيد اين جريان هستند راضي و خشنود نيست، کسي که فاطمه سلام اللَّه عليها از او خشنود نباشد مورد غضب رسول خدا صلّي اللَّه عليه و آله خواهد بود. و شخص مغضوب رسول خدا صلّي اللَّه عليه و آله مغضوب خداي متعال است. و چنين شخصي در قيامت مورد شفاعت پيامبر صلّي اللَّه عليه و آله قرار نخواهد گرفت. آري، قبر زهرا سلام اللَّه عليها مخفي ماند تا بيانگر اين باشد که هنوز اسلام غريب است و هنوز خاندان پيامبر صلي اللَّه عليه و آله مظلومند، و هنوز اين دخت گرامي پيامبر صلي اللَّه عليه و آله پيروان به حق اسلام را به دفاع از ولايت مي خواند. اي جهان اسلام! خود را ملامت و سرزنش کن که صاحب اين شريعت بعد از خود يک دختر گذارد و تو با او مدارا

نکردي، قلبش را آزردي و او را به شهادت رساندي و از نماز خواندن بر او و زيارت قبر شريفش محروم شدي و هنوز از شناخت قبر مبارکش محرومي. آري، چه بجا بود که در صبح آن شبي که فاطمه سلام  اللَّه عليها دفن شد، مردم يکديگر را سرزنش مي کردند. «و قالوا: انّ نبينا صلي اللَّه عليه و آله خلّف بنتا و لم نحضر وفاتها والصلاة عليها و دفنها و لا نعرف قبرها فنزورها» ( 9 ) ؛ و گفتند: به راستي پيامبر ما صلّي اللَّه عليه و آله يک دختر بعد از خود بجا گذاشت و ما در هنگام وفاتش و نماز خواندن بر او و دفنش حاضر نبوديم و قبرش را نمي شناسيم تا زيارت کنيم.

ظهور خشم و قهر مقدس اصبغ بن نباته مي گويد: «سئل اميرالمؤمنين علي بن ابي طالب عليه السلام عن علة دفنه لفاطمة بنت رسول الله صلي الله عليه و آله ليلاً؛ فقال: انها کانت ساخطة علي قوم کرهت حضورهم جنازتها و حرام علي من يتولاهم ان يصلي علي احد من ولدها» ( 10 ) ؛ از اميرالمؤمنين عليه السلام در باره علت دفن شبانه فاطمه (س) دختر رسول خدا صلي الله عليه و آله به دست او سؤال شد، فرمود: به خاطر اينکه فاطمه عليها السلام ازدست گروهي ناراضي و خشمناک بود و از حضور آنها در تشييع جنازه اش رضايت نداشت. و بر هر کس که ولايت و دوستي آن گروه را داشته باشد حرام است که بر احدي از فرزندان فاطمه عليها السلام نماز بگزارد.

صداي ناله زهرا (س) نقل کرده اند که: در اوج ناراحتي و بيماري مرحوم آيت الله اميني صاحب کتاب شريف الغدير که شيفته و دلداده خاندان پيغمبر اکرم صلي الله عليه و آله بوده از ايشان سؤال کردند: آيا تا به حال براي شما معلوم نشده که قبر حضرت زهراء در کجاست؟ و در چه نقطه اي بايد ايشان را زيارت کرد؟ مرحوم علامه اميني پس از لحظاتي سکوت فرمودند: هر وقت به مدينه مي رفت م، صداي ناله و ضجه جانکاه و جانسوز حضرت زهرا عليها السلام به گوشم مي رسيد. شما از قبرش سؤال مي کنيد در حالي که هنوز ناله آن حضرت در مدينه طنين افکن است. ( 11 ) .

مرقد حضرت معصومه تجلي گاه مرقد حضرت زهرا (س) آيت الله مرعشي نجفي (ره) در درس خود فرمودند: من متولد شده نجف اشرف و بزرگ شده آنجا بودم، علت آمدنم به شهر قم اين بود که مرحوم پدرم، آيت الله سيد محمود مرعشي براي آنکه از محل قبر شريف حضرت زهرا عليها السلام با خبر شود چهل شب در حرم حضرت علي عليه السلام بيتوته (شب زنده داري و عبادت و مناجات) نمود، يک شب آن حضرت (در يک حالت مکاشفه) به پدرم فرمود: سيد محمود چه مي خواهي؟ پدرم عرض کرد: محل قبر حضرت فاطمه زهرا عليها السلام کجاست تا در کنار قبرش بروم و او را زيارت کنم؟ حضرت فرمود: من که نمي توانم قبر فاطمه عليها السلام را بر خلاف وصيت او معلوم کنم. پدرم عرض کرد: پس در هنگام زيارت او چه کنم؟ حضرت فرمود: خداوند م قام شکوهمند فاطمه (س) را (در اين مورد) به حضرت معصومه داده است، يعني مرقد حضرت معصومه تجلي گاه مرقد شريف حضرت زهرا است. هر کس مي خواهد زيارت حضرت فاطمه عليها السلام را درک کند مرقد حضرت معصومه عليها السلام را زيارت کند. ( 12 ) .